نرم‌افزار Mattermost یکی از سرویس‌های معروف پیام‌رسانی سازمانی در دنیا است. در ایران هم از این نرم‌افزار به ویژه در تیم‌های فنی نرم‌افزاری استفاده می‌شود و از آنجایی که نسخه‌ی رایگان قابل نصب بر روی سرور محلی دارد، مورد علاقه‌ی تیم‌های فنی است.
یکی از سوال‌هایی که من در لیمو از سمت سازمان‌هایی که به دنبال یک راهکار ارتباط سازمانی هستند، مواجه می‌شوم، مزیت‌های لیمو نسبت به Mattermost است. این سوال آنجایی قوت بیشتر می‌گیرد که در بین نمونه‌های خارجی مشابه لیمو، Mattermost و Slack دارای بیشینه شباهت و اشتراک با لیمو هستند. به همین دلیل تصمیم گرفتم در این نوشته توضیح دهم که چرا لیمو گزینه‌ی بهتری نسبت به Mattermost است.
مزیت‌های اصلی لیمو نسبت به Mattermost:
۱- راهکارها و قیمت‌گذاری: مترموست در دو نسخه‌ی ابری و استقرار محلی ارائه می‌شود. در نسخه‌ی ابری امکان استفاده‌ی رایگان از مترموست فقط به صورت آزمایشی و ۱۴ روزه وجود دارد و شما نمی‌توانید بیش از ۱۴ روز به استفاده‌ی رایگان ادامه دهید. عملا نسخه‌ی ابری مترموست امکان استفاده‌ی رایگان را ندارد.
در نسخه‌های استقرار محلی، مترموست یک نسخه‌ی رایگان دارد که متن باز است. این نسخه امکانات پایه‌ی Mattermost را شامل می‌شود و بسیاری از امکانات پیشرفته‌ی این نرم‌افزار را ندارد. برای نصب این نسخه باید source code آن را دانلود کنید و بر روی ماشین مجازی یا سرور خود نصب نمائید. نسخه‌ی پولی مترموست نیز که متن‌بسته است و امکانات پیشرفته‌تر این نرم‌افزار را شامل می‌شود، از نظر قیمت برای استفاده در ایران، مقرون به صرفه نیست و بسیاری از سازمان‌ها توان خرید آن را ندارند. بدین ترتیب اگر می‌خواهید از نسخه‌ی رایگان مترموست استفاده کنید، در مرحله اول باید سرور محلی خود یا ماشین مجازی که از سرویس‌دهنده‌های ابری تهیه کرده‌‌اید را فراهم نمائید و برای آن پول پرداخت کنید. در مرحله‌ی بعدی اگر سازمان شما دانش فنی لازم را داشته باشد، باید شروع به نصب و راه‌اندازی مترموست بر روی این سرور نمائید و اگر این دانش را نداشته باشد باید متوسل به افراد متخصص شوید. هرازگاهی نیز باید درگیر به‌روزرسانی مترموست بشوید. خبری از پشتیبانی اختصاصی در نسخه‌ی رایگان مترموست هم نیست. پس شما باید هزینه‌های ماشین مجازی، راه‌اندازی (deployment) و پشتیبانی این نرم‌افزار در سازمان خود را متحمل شوید و در نهایت هم نتوانید از تمامی امکانات مترموست استفاده کنید و پشتیبانی مستقیمی از مترموست دریافت نکنید.
قیمت نسخه‌های استقرار محلی مترموست
قیمت نسخه‌های ابری مترموست
در طرف دیگر راهکارهای لیمو دو نوع است. نوع اول ابری یا SaaS که این اجازه را به شما می‌دهد که بدون نیاز به ماشین مجازی یا سرور محلی خود، از لیمو بر بستر اینترنت و با مراجعه به این آدرس، استفاده نمائید. بر روی موبایل اندرویدی خود اپ لیمو را نصب کنید و بر روی آیفون خود از نسخه‌ی PWA لیمو استفاده کنید. راهکار ابری لیمو به صورت Freemium عرضه میگردد. یعنی پایه‌ای از امکانات لیمو به صورت رایگان و همیشگی قابل استفاده است؛ و اگر شما بخواهید امکانات بیشتر و محدودیت‌های کمتری داشته باشید می‌توانید نسخه‌ی حرفه‌ای لیمو را به قیمت ۹ هزارتومان به ازای هرکاربر در هر ماه خریداری کنید. و در نتیجه اگر شما یک تیم کوچک، استارتاپی یا شخصی باشید، احتمالا هیچگاه نیاز پیدا نخواهید کرد برای استفاده از لیمو پولی پرداخت کنید. اگر هم سازمان بزرگ‌تری باشید، با هزینه‌ی بسیار کمتری نسبت به مترموست می‌توانید برای خرید اشتراک لیمو پول پرداخت کنید. این اشتراک ماهانه است و هر زمان که بخواهید می‌توانید به خرید آن ادامه ندهید. بدین ترتیب شما سرویسی ابری خواهید داشت که دارای پشتیبانی تلفنی در حالت رایگان و پشتیبانی اختصاصی در حالت پولی است. مرتبا به‌روزرسانی می‌شود و شما دغدغه‌ی نصب و نگه‌داری و به‌روزرسانی ندارید.
پلن‌های قیمتی نسخه ابری لیمو
نوع دوم راهکارهای لیمو همان راهکار on-premises است. اگر سازمان شما نیاز به استقرار اطلاعات بر روی سرورهای خود را داشته باشد، سرویس لیمو بدون هیچ تفاوتی با نسخه‌ی ابری و توسط تیم لیمو بر روی سرورهای شما مستقر میگردد. به‌روزرسانی‌های آن توسط تیم لیمو انجام می‌شود و پشتیبانی آن نیز اختصاصی است. باز هم شما با پرداخت هزینه‌ی بسیار کمتری از سرویس پولی مترموست -و به صورت ریالی- استفاده می‌کنید. برای مشاوره در این مورد فرم دمو لیمو را تکمیل کنید.
۲- رابط کاربری: رابط کاربری لیمو برای زبان فارسی بهینه‌سازی شده است. ظاهر سامانه، فونت‌های فارسی مورد استفاده در آن، پشتیبانی کامل از چینش راست به چپ (rtl) و چپ به راست (ltr) همگی نشان‌دهنده‌ی بهینه‌سازی رابط کاربری لیمو برای فارسی است. هم در نسخه‌ی وب (و PWA) و هم در نسخه‌ی اندروید.
رابط کاربری نسخه وب لیمو
اما رابط کاربری Mattermost برای فارسی آنچنان بهینه نیست -گرچه نسبت به برخی دیگر از نمونه‌های مشابه خارجی وضعیت بهتری دارد. امکان انتقال فهرست گفت و گوهای آن به سمت راست وجود ندارد و از منوی فارسی کاملی پشتیبانی نمی‌کند.
رابط کاربری مترموست
۳- قابلیتهای محصولی: از نظر قابلیتهای پایه‌ای مربوط به چت لیمو و مترموست تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. در هردو ارسال پیام، ایموجی، فایل، جست و جو در پیام‌ها و … پیاده شده است. البته مترموست قابلیتهای پین‌کردن و flag کردن پیام‌ها را نیز ارائه داده است که هر دو این قابلیت‌ها به زودی در لیمو نیز ارائه خواهد شد.
اما یکی از تفاوت‌های جدی لیمو و مترموست در زمینه‌ی پیام‌رسانی قابلیت رشته‌پاسخ (Thread) در لیمو است. مدیریت محصول در لیمو به این نتیجه رسیده است که نیاز به جداسازی نمایش بحث‌های کاری در گروه‌های سازمانی، نیازی جدی است. یکی از نقص‌های پیام‌رسان‌های اجتماعی مانند تلگرام جهت استفاده در فضای تیمی، نداشتن قابلیت جداسازی بحث‌های مختلف در گروه‌های کاری است. شما در این پیام‌رسان‌ها معمولا با بحث‌های موازی و تو در تو مواجه می‌شوید. نمی‌توانید همه‌ی پاسخ‌های داده‌شده به یک پیام را یک جا ببینید و مشکلاتی از این دست. راه‌حل لیمو برای حل این مشکل -که از الگوی Slack در این راه‌حل استفاده شده است- قابلیت رشته‌پاسخ است. در لیمو خبری از reply تلگرامی نیست. پاسخ دادن به پیام ارسال‌شده در گروه در لیمو در واقع ارسال پیام در رشته‌پاسخ آن است. رشته‌پاسخ پیام‌ها نمایشی جداگانه از پیام‌های ارسال‌شده در گروه دارند و شما با استفاده از قابلیت «همه رشته‌‌ها» همه‌ی رشته‌هایی که در آن‌ها عضو هستید را به ترتیب به روز بودن آن‌ها مشاهده می‌کنید. در مقابل در Mattermost همه‌ی پاسخ‌های مربوط به یک پیام را همچنان در گروه نمایش می‌دهد. ازدحام و شلوغی پیام‌رسان‌های اجتماعی همچنان پابرجا است و خبری از جداسازی بحث‌ها و پاسخ‌ها نیست.
رشته‌پاسخ در لیمو
پاسخ‌دهی به پیام در مترموست
یکی از قابلیتهای دیگر لیمو قابلیت نصب برچسب‌های رنگی بر روی پیام‌ها است که اینجا بیشتر در مورد آن صحبت کرده‌ام. Mattermost فاقد چنین قابلیتی است.
برچسب‌گذاری بر روی پیام در لیمو
دیگر قابلیت لیمو امکان ارسال پیامک‌های فوری در لیمو است. شما با استفاده از این قابلیت در نسخه‌ی حرفه‌ای می‌توانید پیام‌های فوری و اورژانسی خود را از طریق پیامک به همکاران خود برسانید. در این نوشته در مورد این قابلیت بیشتر صحبت کرده‌ایم.
همچنین گزارش‌های مدیریتی لیمو که در اینجا می‌توانید بیشتر در مورد آن بخوانید، از جمله قابلیت‌هایی است که جای آن در نسخه‌ی رایگان Mattermost خالی است.
لیمو قابلیت تماس تصویری خود را از طریق یکپارچه‌سازی با پلتفرم قرار ارائه داده است. این پلتفرم که بر پایه‌ی Jitsi ارائه شده است، به خوبی فارسی‌سازی شده و از طرف دیگر امکانات بیشتری به Jitsi افزوده است. در مقابل تماس تصویری مترموست در نسخه‌ی رایگان به صورت کامل و کارکردی ارائه نشده است و استفاده از آن نیازمند انجام برخی از کارهای فنی است. همچنین لیمو تجربه‌ی ارائه‌ی تماس تصویری از طریق یکپارچه‌سازی با پلتفرم BigBlueButton را نیز دارد و در نتیجه می‌تواند در نسخه‌ی استقرار محلی خود، تماس تصویری را از طریق این بستر و به صورت یکپارچه با لیمو ارائه دهد.
احراز هویت در لیمو با استفاده از پیامک و ارسال کد ورود صورت می‌گیرد و شما با یکبار دریافت کد وارد تمام فضاهای کاری خود خواهید شد. روش ورود با استفاده از پیامک به دلیل استفاده‌ی زیاد ایرانیان از ابزارهایی مانند تلگرام، روش راحت‌تری است. البته لیمو برای سازمان‌های بزرگ، امکان ورود با استفاده از نام کاربری و گذرواژه را نیز فراهم کرده است. در مقابل احراز هویت در مترموست در مترموست با روش ایمیل و گذرواژه صورت می‌گیرد که می‌تواند برای ایرانیان روش سخت‌تری به شمار برود.
در لیمو برای انتقال بازخوردها و پیشنهادات یا گزارش باگ‌ها به تیم لیمو، مکانیزم ساده‌ای در داخل لیمو تعبیه شده است که با استفاده از وارد کردن دستور /بازخورد به لیموبات شما می‌توانید بازخوردهای خود را مستقیما به دست تیم لیمو برسانید و پاسخ تیم را از طریق لیموبات دریافت کنید.
۴- پلتفرم‌ها: مترموست در تمام پلتفرم‌های وب، دسکتاپ و موبایل نسخه عرضه می‌کند. اما مشکل نسخه‌های رایگان موبایلی آن این است که این نسخه‌ها با تکنولوژی‌هایی مانند React-Native ساخته شده‌اند. که برای یک نرم‌افزار ارتباطی، نسبت به نسخه‌های Native اندروید و iOS دارای کارایی پایین‌تر است. این نسخه‌های رایگان نیز همچنان مشکل نامناسب بودن رابط کاربری برای زبان فارسی را دارند.
لیمو در نسخه‌های وب و اندروید و به صورت PWA در آیفون ارائه میگردد. نسخه‌های دسکتاپ لیمو نیز در مرحله تست بتا قراردارند و به درخواست مشتریان به آن‌ها ارائه می‌گردند. نسخه‌ی اندروید لیمو به صورت Native ارائه میگردد تا کارایی بهتری ارائه کند. برای زبان فارسی بهینه‌تر است. به دلیل محدودیت‌هایی که برای اَپ‌های ایرانی در آیفون وجود دارد، راه‌حل ما برای استفاده از لیمو در آیفون ارائه نسخه‌ی وب لیمو به صورت PWA است. تلاش کرده‌ایم تا جای ممکن این نسخه را برای استفاده در آیفون بهینه کنیم. گرچه هیچگاه کارایی اَپ‌های آیفون را ندارد و به همین دلیل به زودی نسخه‌ی Native برای گوشی‌های آیفون را نیز ارائه خواهیم داد.
نسخه اندروید لیمو و Mattermot
۵- بات‌ها و یکپارچه‌سازی: لیمو و Mattermost هردو یک پلتفرم هستند. پلتفرمی برای توسعه بات‌هایی که وظیفه‌ی یکپارچه‌سازی سرویس‌های نرم‌افزاری دیگر را با این دو سرویس انجام می‌دهند. یا بات‌هایی که ارتباطی به سرویس‌های دیگر ندارند و به صورت مستقل بر روی لیمو و Mattermost و در بستر چت کار می‌کنند. مفهوم پایه‌ای این بات‌ها دو مفهم ChatOps و ChatBots هستند. ChatOps به زبان ساده یعنی اینکه شما با استفاده از ورودی چت و ارسال دستوراتی بتوانید کارها و عملیات جاری در سازمان خود را خودکار کنید و انتقال پیام و داده بین سرویس‌های نرم‌افزاری خود را از طریق ورودی چت به سادگی انجام دهید. و ChatBots بات‌هایی هستند که می‌توانند همچون انسان در فضای چت با افراد چت کرده و پاسخگوی دستورات و پیام‌های افراد باشند.
مترموست به دلیل سابقه‌ی بیشتر، دارای بلوغ بیشتر در این بخش است. بات‌های بیشتری بر بستر آن توسعه داده شده‌اند و مکانیزم نصب پیشرفته‌تری برای این بات‌ها قرار داده است. اما لیمو هم از این موضوع غافل نبوده. پلتفرم بودن لیمو برای تیم ما آنقدر مهم است که توسعه‌ی نسخه‌های اول SDKهای تولید بات در لیمو را به برخی از قابلیتهای دیگر اولویت داده‌ایم و می‌توانید اینجا به آن‌ها دسترسی داشته باشید و با استفاده از آن‌ها شروع به توسعه‌ی هر باتی که به آن نیاز دارید کنید. تیم ما در لیمو دو بات تقویم گوگل که وظیفه‌ی یکپارچه‌سازی Google Calendar و بات یادآور(Reminder) را در کنار لیموبات که به صورت پیش‌فرض در فضاهای کاری وجود دارد، توسعه داده است. اگر می‌خواهید از بات تقویم گوگل استفاده کنید لطفا با ما تماس بگیرید.
بات تقویم گوگل در لیمو
۶- دسترسی نزدیک‌تر مشتریان ایرانی به لیمو: ما یک تیم ایرانی هستیم و دسترسی به لیمو برای مشتریان ایرانی بسیار ساده است. همانطور که گفتیم شما در داخل خود لیمو و به واسطه‌ی لیموبات می توانید با تیم لیمو مکالمه داشته باشید. هر زمان که نیاز به آموزش به تیم یا سازمان خود دیدید، تیم لیمو این جلسه‌ها را برگزار می‌کند. تمام درخواست‌های مشتریان هم در ساختار مدیریت محصول لیمو وارد چرخه‌ی پردازش و بررسی می‌شوند. رفع نیازهای خاص بازار ایران در اولویت اول تیم لیمو است و به همین دلیل کاربران می‌توانند از دریافت درخواست‌ها و پیشنهادات خود اطمینان داشته باشند. اما رفع نیازهای کاربران ایرانی لزوما در اولویت سرویس‌های خارجی مانند مترموست نیست و می‌توان گفت این موضوع نیز یکی از دلایل برتری لیمو نسبت به مترموست است.
۷- آینده لیمو و نیازهای ایران: ما به زودی قابلیتهای جدیدی ارائه خواهیم داد که در مترموست خبری از آن‌ها نیست. برای مثال امکان نمایش وضعیت خوانده‌شدن پیام‌ها توسط افراد تیم، قابلیت ارسال پیام‌های صوتی و قابلیتهای مرتبط با مدیریت کارها از جمله‌ای این قابلیت‌ها خواهند بود که برای تیم‌ها و سازمان‌های ایرانی قابلیتهای مهمی به شمار می‌روند.
